Kul Mustafa mahlasını kullanan üç ayrı ozan vardır.
Bunlardan biri, Yeniçeri âşıklarından olan Kul Mustafa, ikincisi Teslim Abdal’ın müridi olan Kul Mustafa, üçüncüsü ise 20. yüzyılda yaşayan Çukurova Bölgesi’nin Türkmen ozanlarından ve Dadaloğlu’nun torunlarından olan Kul Mustafa’dır.
Uzun yıllar Kul Mustafa ile Kayıkçı Kul Mustafa aynı kişi sanılmıştır. Birşiirinde;
“Dördümüzü bir araya sürdüler
Eriş Teslim Abdal gel imdâd eyle“
diyerek onu yardıma çağıran Kul Mustafa‘nın Kayıkçı Kul Mustafa olmayıp, Teslim Abdal‘ın müridi başka bir Kul Mustafa olduğunu, edebiyat araştırmacıları yakın bir geçmişte ortaya çıkarmışlardır.
Kayıkçı Kul Mustafa Yeniçeri ozanlardandır. Kuloğlu, Gedaî, Katibi gibi ozanlarla aynı dönemde yani 17’ nci yüzyılda yaşamıştır. Gençliğinde Murat Reis’in emrinde Bahriye neferi olarak bir süre Cezayir’de bulunmuş, bundan ötürü kendisine Kayıkçı lâkabı takılmıştır.
İkinci Osman’ın şehit oluşu, Abaza Hasan Paşa’nın isyanı, İran’ın Bağdat’ı zaptı, Dördüncü Murad’ın Bağdat seferi gibi bir çok önemli olayı yaşamış, bu olaylarla ilgili destanlar söylemiştir.
Hayatının son günlerini İstanbul’da geçirmiş, 1660’lı yıllarda, yine İstanbul’da vefat etmiştir.
Kayıkçı Kul Mustafa saz çalabilen ozanlardandır. Şiirlerinde sade bir halk dili kullanmış, hece ölçüsünün 11 heceli koşma ve 8 heceli semaî türünde eserler bırakarak halk edebiyatımızda kendisine özel bir yer edinmiştir.
Şiirlerinde çağının önemli tarihsel olaylarını akıcı bir dille anlatan Kayıkçı Kul Mustafa, çok güzel sevda şiirleri de yazmış; Bektaşiliği benimsedikten sonra da tasavvufla ilgili güzel nefesler söylemiştir.
Seni terk eylesem kaşları keman
Vefası olmayan yârda nem kaldı
Cefalım yok mudur göğsünde iman
Divane eyledin arda nem kaldı.

Ayrılasın bencileyin eşinden
Bir dem sevda gitmez olsun başından
Bu ayrılık kıldı beni işimden
Arayıp gezerim kârda nem kaldı.

Akar göz yaşlarım bir dem silinmez
Kapıda kul oldum adım bilinmez
Ko serim sağ olsun yâr mı bulunmaz
Kadrimi bilmeyen yârda nem kaldı.

Kul Mustafa der ki severim candan
Gözlerim doludur kan ile nemden
Sevdiceğim farığ olduysa benden
Çıkayım gideyim şunda nem kaldı.

Kayıkçı Kul Mustafa’nın bazı şiirlerini Prof. Dr. Mehmet Fuat Köprülü derleyerek ” Kayıkçı Kul Mustafa ve Genç Osman Hikayesi” adıyla 1930 lu yıllarda kitap olarak yayımlamıştır.